تحلیل‌گران و ناظران سیاسی مصر با تأکید بر متوازن بودن و مثبت ارزیابی کردن، سخنرانی عصر جمعه‌ی محمد سعید مرسی رئیس جمهور منتخب مصر در میدان التحریر و در برابر جمعیت هزاران نفری حاضر در میدان آن را تاریخی توصیف کرده و مایه‌ی اطمینان و آرامش خاطر تمامی گروه‌ها و احزاب و جناح‌های سیاسی مصر و شایسته‌ی رئیس جمهوری که قانون اساسی را محترم می‌داند، به شمار آوردند.
محمد مرسی ضمن تأکید بر این نکته که مردم و ملت منشأ قدرت و مشروعیت حکومت هستند؛ سوگند قانون اساسی را در پیش‌گاه جمعیت حاضر در میدان التحریر قاهره به جای آورد و با بیان اینکه قصاص خون شهداء را خواهد گرفت، خاطرنشان کرد که از حوزه‌ی اختیارات خود سوء استفاده نخواهد کرد و با در پیش گرفتن مشی و روشی میانه‌روانه و معتدل سعی در استقرار بنیان‌های آزادی و عدالت و رفع ستم و فساد و تبعیض دارد و با پای‌بندی و التزام به انسجام ملی مجال هیچ‌گونه زد و خورد و خیانتی را نخواهد داد.
در حوزه‌ی سیاست خارجی:
سیاست خارجی سهم به سزایی در سخنرانی مرسی داشت. او با تأکید بر اینکه تمام تلاش خود را برای بازسازی مصر آزاد و نیرومند در عرصه‌ی روابط سیاست خارجی به کارخواهد گرفت، خاطرنشان کرد که کمترین فرو‌گذاریی در رابطه با حقوق و امنیت ملی مصر که ریشه در ژرفای عربی و اسلامی و آفریقایی بودن آن دارد، به خرج نخواهد داد.
أیمن نور بنیان‌گذار حزب «غد الثورة» سخنرانی مرسی را به لحاظ شرایط مکانی و زمانی تاریخ ارزیابی کرده و در گفتگوی خود با الجزیرة نت گفت: این اقدام مرسی در اذهان مصری‌ها خاطری روزهای سخنرانی‌های سیاسی مردمی را زنده کرد.
أیمن نور که پیش‌تر نیز در سال۲۰۰۵ سابقه‌ی نامزدی کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری بر ضد حسنی مبارک را در کارنامه‌ی خود دارد افزود: مرسی میدان التحریر را که قلب تپنده‌ی انقلاب ۲۵ژانویه۲۰۱۱ برگزید، تا با این اقدام بر مهم‌ترین قضایایی که میدان و جامعه و گفتمان مصر با آن روبرو است، تأکید و تمرکز نماید.
او به تجلیل از شهروندان مصری دربند و محکوم شده توسط دادگاه نظامی پرداخت، اگر چه به صراحت وعده‌ی آزادی آن‌ها را نداد که بنا بر تحلیل ایمن نور این نیز به خاطر گستره‌ی اختیارات او بوده است.
ایمن نور بر این باور است که سخنرانی رئیس جمهور منتخب به شکل سریع در مسیر تغییر گفتمان سیاسی و تصحیح و بازسازی بسیاری از خرده‌هاست که برخی کسان بر او گرفته‌اند، از آن جمله اشاره به برخی مخترعان و روزنامه‌نگاران و یا فراموش کردن برخی استان‌ها که سعی در برشمردن تک‌تک آن‌ها داشت.
در حوزه‌ی وجدان (واراده‌ی) ملی:
ایمن نور در رابطه با به‌جای آوردن سوگند در میدان التحریر می‌گوید: رئیس جمهورمنتخب با این اقدام بهترین کار را در حوزه‌ی وجدان (و اراده‌ی) ملی انجام داد و در همان حال نیز خود را به عنوان رئیس جمهوری ملتزم به قانون اساسی نشان داد، اگر چه بسیاری از جناح‌های سیاسی این قانون اساسی را مردود می‌شمارند.
در حقیقت مرسی با این اقدام خود نوعی هماهنگی عمومی برای ائتلاف عمومی انقلاب ایجاد کرد.
نزیه السباعی در گفتگوی خود با الجزیره نت با توصیف تاریخی بودن سخنرانی مرسی گفت: اگر چه او با زبان مردمی بسیاری را از خود راضی و خشنود ساخت، اما به طور کلی نیروهای انقلابی سوگند قانون اساسی در پیش‌گاه دادگاه نظامی را مردود شمرده و آن را نوعی اعتراف و پذیرش بیانیه‌ی اخیر شورای نظامی مبنی بر کاهش برخی اختیارات رئیس جمهور می‌دانند.
اما سبیعی می‌گوید: او به خوبی موضع‌گیری مرسی را به خوبی درک نموده و بر این باور است که سیاست به معنای هنر آنچه ممکن است، می‌داند، همو می‌افزاید: چه بسا مرسی با این اقدام خواسته است از درگیری زودهنگام با شورای نظامی پرهیز کرده باشد.
در ادامه سبیعی می‌افزاید: دور از انتظار نیست که مرسی پس از تصدی‌گری مقام رئیس جمهوری و نشستن بر کرسی ریاست دستورات دیگری در حد لغو بیانیه‌ی شورای نظامی مبنی بر سلب برخی اختیارات رئیس جمهور را صادر نماید، کما اینکه در سخنان خود نیز به طور ضمنی به این نکته اشارت‌هایی داشت و ابراز کرد که از هیچ‌یک از اختیارات ریاست جمهوری خود کوتاه نخواهد آمد و همین خود دلیلی بر این سخن می‌تواند باشد.
از دیگر سو فعال سیاسی وائل غنیم سخنرانی مرسی را یک شروع موفق دانست و با اشاره به اینکه مرسی در پیش‌گاه سوگند یاد کرد و از برخی لغزش‌های سیاسی خود عذرخواهی کرد بر این نکته تأکید داشت که منشأ و مشروعیت حکومتاز سوی مردم است، هر گونه معامله و زد و بند سیاسی را در رابطه اختیارات ریاست جمهوری رد کرد.
سخنرانی مسئولانه:
ضیاء رشوان مدیر مرکز پژوهش‌ها و مطالعات سیاسی و استراتژیک قاهره به الجزیره نت گفت: سرخط و تیتری که من می‌توانم برای سخنرانی مرسی برگزینم این است که آن را سخنرانی‌ای مسئولانه و نوعی ایجاد سازگاری و شروعی برای خروج از سایه‌ی اخوان المسلیمن به قلب حاکمیت بنامم.
رشوان در ادامه افزود: در سخنرانی مرسی اشارت‌های مهمی وجود دارد، او هم‌چنان که با شهروندان سخن می‌گفت، برای نخستین بار در سایه‌ی مرجعیتی اسلامی‌که خود را در قبال مسایلی چون جامعه و حکومت مدنی به بی‌خیالی زده است و به مسأله‌ای چون اسرائیل و فلسطین اعتنایی ندارد، سخن راند و نیز از احترام به احکام تشکیلات قضایی گفت.
رشوان بر این باور است که این اشارات تعابیری است از سوی یک مسئول دولتی که می‌داند چه سخنی را کی و کجا مطرح سازد، او در همان حال نیز بیان می‌دارد که این اظهارات سبب بروز برخی نگرانی‌ها در میان پاره‌ای از دوستان و حامیان او چه در داخل اخوان المسلمین و چه در میان گروه‌های سلفی شده است.
منار شوربجی استاد علوم سیاسی دانشگاه آمریکایی در گفتگوی خود با الجزیره نت ضمن تأکید بر مثبت ارزیابی کردن سخنرانی مرسی می‌گوید: آنچه انظار را بیش از اشارت‌های مرسی متوجه خود ساخته، این است در عین اینکه محافظان رییس جمهوری به هنگام ترک تریبون سخنرانی اصرار داشتند مرسی را از توده‌ی مردم جدا کنند اما وی با پس زدن آنان، به میان مردم رفت.
شوربجی در ادامه می‌افزاید: آنچه مرا بسیار متأثر ساخت، این اقدام مرسی بود که با آغوشی باز دستان خود را گشود تا نشان دهد که لباس ضد گلوله بر تن ندارد و تأثیر رفتار و اشارات بیش از سخنان است، او در میان مصریان احساس آرامش و امنیت می‌کرد و نه به سان رئیس جمهوری فرعون صفت، بلکه به سان یکی از آنان بود و این فصل جدیدی است که انظار بسیاری را متوجه خود ساخت.
نظرات